Conservation of modern architectural heritage: Case study of Sümerbank Kayseri Textile Factory employees' club

Abstract

Economic developments, especially in the textile industry, were prioritized in the early Republican period. Sümerbank, established as a state bank in 1933, supported industrial investments. The first factory was opened as Sümerbank Kayseri Textile Factory in 1935, with a loan from the Soviets. The factory complex consists of production, social and residential facilities. Kayseri city center expanded towards this region and a modern urban texture was formed in the area. Houses were built for factory workers, social spaces were created, and kindergartens and schools were opened for the families of the employees. These spaces have created radical changes in the fields of production, education and social life. In 2012, it was transferred to Abdullah Gül University. Some of the buildings have been restored according to needs of the university. However, some are not in use. Employees' Club which was organized for social activities, consists of different functions such as various performances, the main space with stage, club, dining hall, and game hall. The reinforced concrete structure has not been used since the factory was closed, and consequently it has suffered serious damages as a result of abandonment and neglect. In this study, the current situation of the building was documented and its structural and material damages were analyzed. The interventions of the building in the later periods were examined and its original situation was tried to be understood. Finally, suggestions have been developed for the restoration and reuse of the building. Keywords: 20th Century Architecture, Social Facility, Reinforced Concrete Structure, Architectural Conservation

Erken Cumhuriyet döneminde özellikle tekstil sektöründe iktisadi gelişmeler ön planda tutulmuştur. 1933 yılında Sümerbank'ın kurulmasıyla, ülkenin çeşitli yerlerinde tekstil fabrikalarının açılmasına karar verilmiştir. Fabrikaların ilki 1935 yılında Sümerbank Kayseri Bez Fabrikası olarak açılmıştır. Fabrika yerleşkesinde üretim binalarının yanında işçi konutları ve sosyal tesislere de yer verilmiştir. Kayseri kent merkezi bu bölgeye doğru genişlemiş ve bölgede modern kent dokusu oluşmuştur. Fabrika çalışanları için lojmanlar yapılmış, sinema, spor alanları gibi sosyal yaşamı değiştiren mekanlar oluşturulmuştur. Bu mekanlar üretim, eğitim ve sosyal yaşam alanlarında hem fabrika içinde hem kent içinde köklü değişiklikler yaratmıştır. 2012 yılında Abdullah Gül Üniversitesi'ne devredilen fabrika üniversite kampüsüne dönüştürülmüştür. Üniversitenin ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde yapıların bir kısmı restore edilerek yeniden kullanıma sunulmuştur. Bir kısmının ise restorasyon çalışmaları halen devam etmektedir. Tezin konusu olan Memur Lokali fabrika çalışanlarının sosyal yaşamının önemli bir parçası olmuştur. Sosyal faaliyetler için düzenlenen yapıda çeşitli müsamereler, sinema gösterimlerinin yapıldığı ana mekan, lokal, yemekhane, oyun salonu gibi farklı fonksiyonlardan oluşmaktadır. Betonarme strüktüre sahip yapı, fabrikanın kapatıldığı dönemden beri kullanılmamaktadır. Bu nedenle lokal binası terk, bakımsızlık sonucu ciddi hasarlar görmüştür. Bu çalışmada yapının mevcut durumu belgelenerek, hasarları ve yapısal sorunları analiz edilmiştir. Yapının sonraki dönemlerinde geçirdiği müdahaleler incelenerek özgün durumu anlaşılmaya çalışılmıştır. Son olarak yapının onarılması ve yeniden kullanımına yönelik öneriler geliştirilmiştir. Anahtar kelimeler: 20. Yüzyıl Mimarlığı, Sosyal Tesis, Betonarme Yapı, Mimari Koruma